Jaaroverzicht: het spatiegebruik in 2009

Het spatiejaar 2009 is voorbij. Welke spaties bepaalden - letterlijk of figuurlijk - het nieuws? Welke spaties maakten de meeste indruk? Welke waren het grappigst en welke juist niet? Tijd voor een terugblik.

In het nieuws in 2009

Er was afgelopen jaar natuurlijk vooral veel te doen rond de Mexicaanse griep. Na de eerste Mexicaanse griepdode in Nederland (eigenlijk dus een Nederlandse Mexicaansegriepdode) kregen we massaal een Mexicaanse griepprik. EenVandaag noemde het - met grote letters duidelijk zichtbaar op televisie - een Mega operatie. Het NHG ontwikkelde speciaal een handige griep check. En het Twentebad in Hengelo kwam met een anti-Mexicaanse grieppaal.

Ook de opwarming van de aarde kreeg weer de nodige aandacht. Dat was tenminste onze conclusie bij het lezen van artikelen over hete thee-drinkers, warme drankenautomaten en een hete luchtballon.

En het was in 2009 precies 400 jaar geleden dat de Nederlanders in Manhattan aan land gingen op de plek die nu New York heet. En uitgerekend in dit jaar ontdekten we dat de wapenspreuk van Brooklyn ("Een Draght Mackt Maght") een onjuiste spatie bevat.

Wat stond er dit jaar verder allemaal in de krant? Het jaar begon op 1 januari heel fijn met een vuurwerk opruim actie. De Rotte Merentocht werd afgelast. De GeenStijl-zender PowNed passeerde de 50.000 leden grens en trad toe tot het publieke bestel. Het RIVM vertelde volgens het SP konijnen verhalen (hadden ze niemand anders wat te vertellen?). Er begon een vastgoedzaak met terecht staande directeuren. En er verschenen nog artikelen onder verwarrende koppen zoals "Ondergoed verkopers aangehouden" en "Advies vaccinatie opkomst", waarbij ik het artikel wel moest lezen om te achterhalen wat er nou precies gebeurd was. Er verscheen ook een artikel onder de kop "Hoofd commandant voor bureau afgeleverd", maar daarin bleek bij het lezen van het artikel helaas geen onjuiste spatie te staan...

Spaties in het nieuws

Het spatiegebruik en het platform SOS kwamen ook weer regelmatig zelf in het nieuws. Je kunt wat voorbeelden daarvan terugvinden onder het kopje SOS in de media op de pagina met links. Maar we pikken er hier toch twee speciale voorbeelden uit.

Ruud de Wild wilde in zijn radioprogramma graag alles weten over onjuist spatiegebruik en de verkiezing van de onjuiste spatie van 2008. Ik dacht dat ik hem alles duidelijk had uitgelegd. Op de webpagina waar je het interview terug kunt luisteren, maakten ze echter alsnog twee spatiefouten. Want teveel vrijetijd is natuurlijk niet goed.

In het televisieprogramma De Leugen Regeert ging het over de onjuiste spatie van 2009: Scheidsrechters te kort van het Jeugdjournaal. In de reportage maakten ze daar Scheidsrechters tekort van, met één spatie minder. Maar daarmee lieten ze nog één onjuiste spatie staan! Toch jammer.

Verwarring alom

Onjuist spatiegebruik zet ons best vaak aan het denken en brengt ons soms zelfs aan het twijfelen. Als we lezen over rode vruchtensmaak vragen we ons af of smaak wel een kleur kan hebben. Als we lezen over eigen heimers denken we meteen aan een extreem-rechtse aardappelgroepering ("eigen heimers eerst!"). Als we op de wasmiddelverpakking van Neutral lezen dat er kleur wasmiddel in zit, zijn we verbaasd als het wasmiddel toch gewoon wit van kleur blijkt te zijn. Bij een artikel over een eigenaresse van een antieke meubelzaak vragen wij ons af hoe lang je een meubelzaak moet hebben voordat je die antiek mag noemen. We zijn teleurgesteld als de marktkoopman met een kraam vol met prachtige kleren enkel sokjes blijkt te verkopen, en niets anders. En als we lezen over haar tondeuse vragen we ons af of werkelijk alleen een vrouw die mag gebruiken.

We lazen een artikel over zes kleurenprinters, een rijtje met vierdaagse feiten en de Telegraaf kwam in een kop met de prachtige oxymoron lieve heersbeestjes. Bij Texaco kon je geen hele maar slechts een halve seizoenskaart winnen. Bij de Makro mocht je een wild diner samenstellen - voor sommige mensen kan een diner niet wild genoeg zijn. Bij het GVB in Amsterdam ziet men de OV-chipkaart als een verbetering ten opzichte van betalen met losgeld, en daar zijn we het natuurlijk wel mee eens. Natuurlijk verbaasden we ons ook over de melkpakken waar iets op stond over de langere houdbaarheidsdatum. Want hoe lang kan een datum dan zijn?

We signaleerden ook een aantal onmogelijke samenstellingen, zoals één hands ontstekings systeem, anti-breuk technologie en fiets en wandel knooppunten systeem.

Minder goed

Nu.nl schreef dat de Frogers weer in actie kwamen voor minder bedeelden. Bij het ziekenhuis MCH Westeinde konden minder validen parkeren (en dus meer invaliden?). We waren verrast toen we zagen dat ze bij de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag een slechtziende pc hebben staan. Op een deur zat een briefje met de tekst "Deze deur is defect. U kunt gebruikmaken van de invalide deur". Dat deed ons afvragen wat nou eigenlijk erger is: een defecte deur of een invalide deur? En we vroegen ons nog meer af. Een projectontwikkelaar maakte reclame voor recreatiewoningen in een minder valide uitvoering. Dan ga je je toch afvragen wat er dan ontbreekt aan die woningen.

Geheel volgens traditie signaleerden we ook dit jaar weer een invalide parkeerplaats - deze keer in Uden.

Genoeg te vieren

In 2009 was er gelukkig genoeg te vieren. Alexander Pechtold won bijvoorbeeld twee keer een prijs, en twee keer kleefde er een naar spatieluchtje aan. Eerst won hij de Duidelijke Taalprijs, maar dat was helemaal niet zo'n duidelijke prijs... het was een prijs voor zijn duidelijke taal. Later in het jaar werd Pechtold door het Nederlands Debat Instituut uitgeroepen als beste debater van de Algemene Beschouwingen van dit jaar. Over de naam van het 'Debat Instituut' durf ik natuurlijk wel een klein debatje aan te gaan.

Allerlei mensen, dieren en dingen stonden een dagje centraal in 2009. Zo hadden we de Warme Truiendag, de Jonge Ambtenarendag, een speciaal Secretaresse Dictee, en de Wandelnetwerken belangenbehartigerdag. En niet te vergeten: de Vergeten Dierendag. Voor sommige mensen was een dag niet genoeg. Daarom kregen Nick en Simon op radiozender 100%NL een hele Nick & Simon week.

Er was wel vaker reden voor een feestje in 2009. De jarigen werden regelmatig in de spotlights gezet. Zo waren er vijf jarige merries en twee jarige koeien te koop. In Groningen kwam de buitenschoolse kinderopvang met dagopvang voor drie jarigen. En om een of andere reden startte men ook een vaccinatie-campagne voor negen jarigen. Natuurlijk feliciteren we alle jarigen van harte.

Tien geboden

De tien geboden van het onjuiste spatiegebruik van 2009:

1. loop richting!
2. strooi zout!
3. leer reparatie!
4. koop zondag!
5. kras knaller!
6. bezoek adres!
7. proef fabriek!
8. bouw terrein!
9. eet café!
10. fiets tochten!

Buiten of niet?

Vorig jaar kreeg het briefje met de tekst buiten band kopen, binnen band gratis een speciale vermelding bij de verkiezing van de onjuiste spatie van 2008. Dit jaar kwamen er wat vreemde variaties op dat thema voorbij. We hadden een boot die in de buitendienst voer en een wisselapparaat dat in de buitendienst stond. In een parkeergarage in Amsterdam hing een briefje dat het buitenbedrijf 'out of order' was. En in het binnenzwembad van Heerenveen zag iemand een kleedkamer die voor buitengebruik was.

Ook buiten - we maken in de stijl van Philip Freriks even een charmant bruggetje - hingen in Vleuterweide de straatnaamborden met onjuiste spaties, bijvoorbeeld in de Bokkeduinen hof, op de 'Beukenburg plaats', de 'Eyckenstein plaats' en de 'Bokkeduinen plaats'. De straatnamen waren officieel goed (dus zonder spatie) vastgesteld, maar de bordenmaker had even niet opgelet. Gelukkig werden de foute bordjes snel vervangen.

Nou vooruit, ten slotte ook dit jaar weer een speciale vermelding voor een opmerkelijk bordje. Deze keer is dat een klein bordje langs een watertje in Heemskerk met de tekst te water laat plaats.

Het spatiejaar 2010

Ik heb er alle vertrouwen in dat het nieuwe jaar weer veel mooie en minder mooier onjuiste spaties zal brengen. Ik doe daar verder geen voorspellingen voor. Als jullie net als afgelopen jaar massaal voorbeelden in blijven sturen, zorg ik wel dat de mooiste, de foutste of de opmerkelijkste op de website verschijnen.

Wat ik nu al wel weet, is dat er dit jaar een boek over onjuist spatiegebruik zal uitkomen. Ik ben nu nog druk bezig met het schrijven, maar in april van dit jaar moet het in de winkels liggen. Het boek wordt uitgegeven door uitgeverij Nijgh & van Ditmar. Houd deze website of Twitter in de gaten als je op de hoogte wilt blijven. Je kunt ook even een mailtje sturen naar boek@spatiegebruik.nl, dan zorg ik dat je een mailtje van me krijgt op het moment dat het boek te koop is.