Jaaroverzicht: het spatiegebruik in 2010

Het spatiejaar 2010 nadert het einde. Welke spaties bepaalden - letterlijk of figuurlijk - het nieuws? Welke spaties maakten de meeste indruk? Welke waren het grappigst en welke juist niet? Tijd voor een terugblik.

Typisch 2010

Op sportief gebied was 2010 natuurlijk het jaar van de wereldkampioenschappen voetbal in Zuid-Afrika. Zo'n groot evenement is altijd goed voor een flink aantal onjuiste spaties, en dat was ook nu het geval. Er werden oranje wedstrijden gespeeld, met vanaf de tribunes het oorverdovende lawaai van de voetbal toeters. Winkels deelden WK Handjes uit en verkochten snack stadions en chocolade leeuwtjes. En natuurlijk kon iedereen een wk voetbal winnen - behalve Oranje. Aan het eind was er natuurlijk de WK huldiging.

Eind oktober 2010 was er ineens ophef over de filmposter van de film Sint van Dick Maas. Allemaal ophef om niks. Het was beter geweest als de pers aandacht had besteed aan de filmposter van de andere sinterklaasfilm: Sinterklaas en het Pakjes Mysterie, want daar staat een onjuiste spatie in! Maar daar hoor je dan weer weinig mensen over.

Overig nieuws. Zeilmeisje Laura Dekker zeilt de Passaat Route. En in de Pansjir vallei in Afghanistan heerst rust.

Spaties in het nieuws

Er kwamen nogal wat nieuwsberichten voorbij waar we even op het verkeerde been werden gezet door een onjuiste spatie in de kop. "Tips vermiste babyzaak Wolvega niet bruikbaar" - wordt er werkelijk een babyzaak vermist? "Microfoon vernielende kraker gezocht" - is de microfoon van de vernielende kraker kwijt? "Porsche tuner Gemballa nog steeds spoorloos" - is de Porsche van tuner Gemballa kwijt? "Grote wanbetalers-actie levert elf duizend euro op" - heeft een elf geld verdiend aan de actie van de politie? "Trampoline sprong in zwembad..." - het blijft een ongelooflijk verhaal. Dat een spatie te weinig ook tot verwarring kan leiden, bleek toen we ergens in een kop lazen dat Eliza ons kan helpen met voorhuidverbetering en ontspanning.

Bij alle omroepen hadden ze het in 2010 moeilijk om hun ondertitels vrij te houden van onjuiste spaties. RTL4 kwam met een sportmarketings deskundige en een communicatie deskundige. Bij Editie NL kwamen ze met een speurhonden instructie school. De Vara had bij De Wereld Draait Door een paar kanarie liefhebbers en een bobslee team in de uitzending. Maar de Keuringsdienst van Waarde (van de RVU) spande de kroon met - in één uitzending - een vanille importeur, twee vla makers, een vanille vla expert en een vanilline producent. En tot overmaat van ramp kwam er ook nog een pak 'vanille vla' groot in beeld.

Wat gebeurde er nog meer?

2010 was het jaar van de herhalingen. We zagen iedere dag weer foto's. We hadden regelmatig weer perikelen. En in de zomer zagen we natuurlijk het terras weer. Als alles steeds maar weer terugkomt, gaan de dagen op elkaar lijken. Omdat we behoefte hadden aan wat rust, waren we heden morgen gesloten.

In 2010 stond de vrouw centraal, zo leek het. Het ging allemaal over haar type, haar enquete en zelfs over haar eigen cement, terwijl cement in 2009 nog een echt mannending was. Maar al die aandacht voor vrouwendingen maakte gewelddadige gevoelens los. Op allerlei plekken werden we opgeroepen om dames te hakken, voor prijzen tussen de 5 euro en de 6,95 euro. Uiteindelijk leidde dat dan weer tot verzoening: we mochten het schaap kussen, de neksteun kussen en uiteindelijk zelfs Nijntje kussen. Maar dan moesten we haar wel eerst versieren.

Er gingen in 2010 natuurlijk ook weer allemaal dingen mis met drieledige samenstellingen. Bij SBS6 waren de cameragrappen verborgen, bij Vomar was de zalmsalade wild, op teletekst noemde men een filmliefhebber fout. De snelheidstrein was hoog, de trapmachine vrij, de koffieautomaat was gratis, de vrijheidswijzer digitaal, en de criminelenwebsite zwaar. We zagen grote letterboeken, kleine letterboeken en grote kleine autoweken. In Blijdorp gingen ze nog een onjuiste spatie verder. Daar hadden ze bijvoorbeeld een enge dieren jaar en een vrije vlucht voorstelling.

En dan nog wat losse bijzonderheden:

• het jaar 1801: toen echtelieden nog egte lieden waren
• lovenswaardig subtiel spatiegebruik: een wereld cadeau en een bijlage over gewicht
• een hilarische ontdekking: De spatie maakt nare kwalen lief
• een bijzonder opmerkelijk bordje: in gang op zij
• heel veel fouten op één A5'je: sloop werk

Geschreven en gedrukt

Een persoonlijk hoogtepunt was vanzelfsprekend het verschijnen van het boek Weg om legging op 1 april 2010. En natuurlijk was het fijn dat het boek allemaal goede recensies kreeg. Inmiddels ligt de derde druk in de winkels.

De spaties in de boektitel 'Weg om legging' waren bijzonder bewust gekozen. Bij een paar andere boeken die me in 2010 onder ogen kwamen, was ik daar minder zeker van. Sterker nog: eigenlijk ben ik er wel van overtuigd dat er iets mis is met het spatiegebruik in Hals over kop, het Familie kookboek en het Groot gedoe boek. En over 'De schijn-élite van de valse munters' was ook veel te vertellen.

Walter W. Krijthe stuurde ons een leuk gedicht over de spatie: Kortschrijfseltje.

Tegen beter weten in

Taalwetenschappers, docenten, communicatie-adviseurs, correctoren... dat zijn toch allemaal mensen die zouden moeten weten waar je spaties moet gebruiken en waar niet. Maar dat valt dus tegen. Negen medewerkers van de Vakgroep Algemene Taalwetenschap van de Universiteit van Amsterdam - schrijven een boek onder de titel Algemene Taal Wetenschap. Jack de Vries begint voor zichzelf als communicatie adviseur. In het Plantin-Moretusmuseum in Antwerpen (gevestigd in een eeuwenoude uitgeverij/drukkerij) ontdekken we een correcteurs kamer.

In het 'Referentiekader taal en rekenen' laat het ministerie van OCW weten wat leerlingen moeten kennen en kunnen als het gaat om de Nederlandse taal. Verrassend dat ze het in dat document hebben over het losschrijven van woorden' waar ze natuurlijk 'los schrijven' bedoelen. En dat onder het kopje 'Regels voor woordgrenzen'!

Bij de Hema ontdekten we een taalspel: "een leuke manier om woorden samen te stellen". En dat noemen ze dan een Taal spel. Veel erger kun je het toch niet krijgen! Later ontdekten we bij de V&D ook een Taal spel. Het lijkt wel een complot...

Hoeveel precies?

Een kookclub kookte maar één maal per maand - dan heb je zo veel honger dat alles lekker is. Er was niet één rijtje huizen te koop, maar twee rijtjes huizen. Niels Fleuren speelde twee honderdste wedstrijd - dat is niet meer dan 1,8 speelminuten! Er was dansles voor niet meer dan drie jarigen.

Eén maal koken, twee rijtjes huizen, drie jarigen dansen, vier seizoenen screenwash en vijf granen broodjes. Op het WK werd na zeven finales ook nog een achtste finaleduel gespeeld.

Hoe koppig was het orkest in Den Haag? Nou, ongeveer dertig koppig. Hoeveel mensen kussen korting? Nou, ongeveer 25% kust korting. En hoeveel blanke slavinnen waren er te koop? Nou, ongeveer duizend schonen.

Tien geboden

Er werd ons weer heel wat opgedragen in het afgelopen jaar. Dit zijn de tien geboden van het onjuist spatiegebruik van 2010:

1. fluister stil
2. snoei afval
3. scheer apparaten
4. stem lokaal
5. gebruik tips
6. sla planten
7. breek baar
8. drink water
9. scharrel eieren
10. schrijf cursus

Ook mooi was deze: dood gewoon erwten met wortelen. Maar een gebod om erwten te doden, past natuurlijk niet bij de tien geboden.

En verder?

In 2010 werden je handen droger. Waren de kruiden bitter. Vonden we de batterij duur en de pizza week. Waren we de brand meester. Lieten we de ree kalveren. Verbaasden we ons over de elektrische tijd. Konden we fietsen rekken. Waanden we ons in Parijs met les tram. Vonden we de dames top (met 3 in 1 jas). Kwamen we niet uit zetten, maar uit leen. Gingen we wat extra vrije tijd boeken. En in die geboekte vrije tijd konden we mooi geitenkaas plakken.

En wat hebben we geleerd? De bouwvakkers moeten werken terwijl de direktie keet.

Afsluiten met een groet

Natuurlijk sluiten we af met een groet. Dag verzorging, dag arrangement, dag lid, dag aanbiedingen, dag vangst. En ten slotte zeggen we nog onze laatste school dag.