Het spatiegebruik in 2006: een jaaroverzicht

Het spatiejaar 2006 zit erop. In totaal hebben we het afgelopen jaar bijna zeshonderd voorbeelden op deze website gepubliceerd. Bijna altijd ging het om een geval van onjuist spatiegebruik waarbij ten onrechte een spatie was gebruikt, maar soms waren er juist woorden aaneengeschreven waar eigenlijk een spatie tussen had gemoeten. Tijd voor een terugblik.

Hoogtepuntjes en hoogtepunten

We begonnen het jaar met een foto van het bord in de Leuvehaven in Dordrecht waar de opmerkelijke schrijfwijze van het woord 'lunch pauze' ooit de concrete aanleiding vormde voor de oprichting van ons platform. Ook de publicatie van het duizendste voorbeeld ('binnen kort') was een soort van hoogtepunt in het afgelopen jaar. Andere hoogtepuntjes waren wat ons betreft de webpagina met relatief de meeste spatiefouten in één zin ('afdek net'), de grootste foute spatie ('senioren woningen') en het langste correct aaneengeschreven woord 'laboratoriumoutsourcingsdienstenovereenkomst'.

Eenmaal werden we aangenaam verrast toen de belspelpresentatrice op SBS6 aangaf dat ze een taalfout zag in de vraag "Wat vind je in de huis kamer?". Maar die verrassing werd aanzienlijk minder aangenaam toen ze vervolgens met een dikke stift een 't' achter 'vind' schreef...

Een echt hoogtepunt was natuurlijk het feit dat twee maanden nadat we op onze website een foto publiceerden van een Hilversums bordje met de tekst 'honden poep vrije zone', die foute bordjes werden vervangen door nieuwe bordjes met de correcte schrijfwijze 'hondepoepvrije zone'!

Nieuwe betekenissen

Er wordt ons wel eens gevraagd of onjuist spatiegebruik nou echt zo erg is. We geven dan graag een voorbeeld van een woord of zin die door het onjuiste spatiegebruik ineens een andere betekenis krijgt. En soms kan die andere betekenis behoorlijk verwarrend zijn. Zou u wat kopen bij een winkel met heel groot 'bad design' op de ramen? Soms leken er ineens dingen te ontbreken: deze auto 'mist lampen' en bij deze knop 'mist bel'.

Natuurlijk was 2006 ook het jaar van het WK voetbal, en dus kleurde het hele land tijdelijk oranje. Zo hadden we ineens een 'oranje kleurwedstrijd' en in het IJ zijn 'oranje sluizen' gesignaleerd.

Onjuist spatiegebruik leek ook bij te dragen aan de positieve discriminatie van invaliden. Waarom werd er gevraagd of zich s.v.p. 'minder validen' wilden melden bij de intercom? En waarom wilde Museum Het Valkhof zo graag 'minder validen' in het museum? Om ruimte te geven voor de invaliden misschien?

Tegen beter weten in

Soms worden spatiefouten gemaakt door mensen die het beter zouden moeten weten of die het beter denken te weten. Zo hield de Universiteit Leiden in februari 2006 een 'Taalkunde Olympiade'. Er was een team van "hoogopgeleide professionals die het Nederlands tot in detail beheersen" dat aanbood uw teksten te controleren op taalfouten - en ze noemden zich het 'Foutloze Teksten Team'. De makers van de 'Zoekmachine test' zeggen dat ze de naam van die test met opzet met een foute spatie geschreven hebben "met het oog op 'zoekmachine optimalisatie'"; blijkbaar zijn we al zo ver gezonken dat een website met spatiefouten beter vindbaar is.

Onze nationale grootgrutter Albert Heijn bereikt een groot publiek, en dan is het natuurlijk belangrijk om zorgvuldig te zijn in het taalgebruik. Maar soms leek het er wel op alsof Albert Heijn probeerde onze site zijn eentje te vullen. Zo kwamen het afgelopen jaar bijvoorbeeld de 'boeren salade', het 'tijdschriften pakket', de 'speculaas brokken' en de 'vrije uitloop graseieren' voorbij op onze website.

Je zou denken dat onze volksvertegenwoordigers in de Tweede Kamer het goede voorbeeld geven, maar dat viel vies tegen het afgelopen jaar. Jan Marijnissen schreef een boek onder de titel "Waar historie 'huis houdt'. Mark Rutte kwam met een 'Negen punten plan'. En op 24 november 2006 stuurde minister-president Balkenende een brief aan de koningin met zijn advies omtrent de '(in)formatie werkzaamheden'.

Misschien zouden ze zich allemaal eens moeten opgeven voor deze 'speed cursus Nederlands', waar je "truukjes leert waardoor je voortaan minder bassale 'schrijf fouten' maakt". Brrr... 'tenen krommend'!

Vragen en antwoorden

Uiteindelijk leverde onjuist spatiegebruik soms ook antwoord op vragen die we nog helemaal niet gesteld hadden:

• Wat moet je stemmen als je het even niet meer weet? Het stemadvies: 'Stem district 1'
• Wat doet Spaanse vlieg met je bloed? Die maakt je 'bloed geil'.
• En wat doen nieuwe meisjes? Nou, dat is redelijk onschuldig: 'nieuwe meisjes fietsen'.
• Wat doen tamme konijnen als je even niet kijkt? Geloof het of niet: 'tamme konijnen bouten in pruimensaus'!