De afgelopen week is er een paar keer nieuws voorbijgekomen over 'fijn stof'. En over 'fijnstof'. Maandag was er een landelijke fijnstofmeting waar iedereen met zijn iPhone (en een speciaal opzetstukje) aan mee kon doen. In diverse media kon je lezen over het meten van 'fijnstof'. En over het meten van 'fijn stof'. En gisteren berichtte de Volkskrant dat weinig 'fijnstof' longkanker kan veroorzaken. Volgens de Telegraaf was weinig 'fijn stof' ook genoeg. Maar in de eerst zin onder de kop hadden ze het toch al weer over 'fijnstof'.
Wat is het nou: 'fijn stof' met een spatie of 'fijnstof' zonder? Dat is een vraag die regelmatig bij SOS binnenkomt. Het antwoord is heel vervelend: daar zijn de geleerden nog niet uit. Van Dale schrijft 'fijn stof' met een spatie. En dat is eigenlijk ook wel logisch, want het is gewoon een combinatie van het bijvoeglijk naamwoord 'fijn' en het zelfstandig naamwoord 'stof'. Het stof is heel fijn, en dat is dan dus gewoon 'fijn stof'. Het contact dat je met iemand hebt, kan ook fijn zijn; dat heet dan 'fijn contact', en heus geen 'fijncontact'.
Met deze twee voorbeelden kun je ook meteen zien dat 'fijn' twee dingen kan betekenen: ten eerste 'klein, niet grof', maar daarnaast ook 'plezierig, aangenaam'. En het fijne stof is natuurlijk helemaal niet plezierig of aangenaam! Misschien komt het wel door die mogelijke verwarring dat steeds meer mensen bij 'fijn stof' tegenwoordig de klemtoon op fijn leggen in plaats van op stof. Dat geeft aan dat men 'fijn stóf' steeds meer als 'fíjnstof' gaat zien. Als je het als één woord uitspreekt, moet je het ook als één woord schrijven. Een vergelijkbare ontwikkeling hebben we in het verleden gezien bij woorden zoals 'hogeschool', 'rijkelui' en 'rodekool'. Het lijkt een kwestie van tijd tot 'fijnstof' ook zo in Van Dale en het Groene Boekje komt te staan.
Met of zonder spatie - je kunt het tijdelijk even niet fout doen. Uiteindelijk zal 'fijnstof' het wel gaan winnen. In de overgangsfase zijn beide schrijfwijzen goed, maar je moet natuurlijk wel een keuze maken. Want in één artikel zowel 'fijn stof'als 'fijnstof' schrijven - zoals de Telegraaf deed - dat is niet fijn!
