Hmm, is het nou 'balgehakt' of 'bal gehakt'? Zoals zo vaak met dit soort vragen, is het antwoord: dat hangt ervan af.
Gehakt dat in een bolvorm is samengeperst, noemen we natuurlijk vooral gewoon een gehaktbal. Dat is gewoon een samenstelling waarin het eerst deel vertelt waar het tweede deel van gemaakt is. Die samenstellingen schrijven we aaneen: bamischijf, waterdruppel, taartpunt, dropstaafje... gehaktbal. Je kunt de delen ook omdraaien. Dan is het ineens een woordgroep waarin het eerste deel iets zegt over de vorm waarin het tweede deel wordt aangeboden. In dat geval gebruiken we een spatie: schijf bami, druppel water, punt taart, staafje drop... bal gehakt. Eigenlijk staat daar 'een bal (van) gehakt'. Of je nou 'een bal gehakt' of ' een gehaktbal' schrijft, het lidwoord slaat in beide gevallen op 'bal' en nooit op 'gehakt.
De conclusie is dus tot nu toe: 'bal gehakt' schrijven we met een spatie en 'gehaktbal' moet aaneen. Maar we maken het nog iets moeilijker. Ik kan me namelijk voorstellen dat slagers en koks een speciaal recept hebben voor gehakt waar ballen van gemaakt worden. Om dat gehakt van al het andere gehakt te kunnen onderscheiden, zou je dat 'balgehakt' kunnen noemen. Zoals 'kluifkip' kip is die bedoeld is om gekloven te worden en 'nasivlees' vlees is voor in de nasi, zo is 'balgehakt' dan gehakt waar je ballen van kunt maken.
Je kunt bij slagers en snackbarren steeds vaker 'een balgehakt' bestellen. Dat is iets nieuws. Dat is namelijk een bal gehakt zonder spatie. Misschien dat dat aanslaat en dat we over twintig jaar allemaal 'een balgehakt' schrijven als we 'een bal gehakt' bedoelen. Aangezien de 'balgehakt' op de foto uit 'eigenkeuken' komt en ze daar ook 'hetekip' en 'Vlaamsefriet' hebben, lijkt het me duidelijk dat het hier gewoon om onjuist spatiegebruik gaat.
