Prinses Irene Brigade-weg [Straatnaam, 17 januari 2012]
In Wormerveer is een 'Prinses Irene-brigade weg'. Ik weet niet of dat de officiële schrijfwijze is die men voor de straatnaam heeft gekozen, maar zo staat het wel op het bordje. Bij de gemeente Zaanstad hebben ze het ook wel over de 'Prinses Irene Brigadeweg' (zonder het streepje). En bij de provincie Noord-Holland kwam ik ergens 'Prinses Irene Brigade Weg' tegen (met allemaal spaties). Blijkbaar is men het er niet helemaal over eens hoe je die straatnaam zou moeten schrijven. Maar hoe moet het dan precies?
Het is inderdaad niet makkelijk. Eerst even een stukje geschiedenisles. Na de Duitse invasie in mei 1940 trokken ruim 1200 Nederlandse militairen van allerlei legeronderdelen zich terug naar Engeland. Daar vormden zij in 1941 de basis voor de oprichting van een Nederlandse brigade. Officieel kreeg die de naam 'Koninklijke Nederlandse Brigade "Prinses Irene"'. Dat is een hele mond vol. In de volksmond werd dat gewoon de 'Prinses Irene Brigade'. De brigade nam deel aan de operatie 'Market Garden' in 1944 en was daarna onder andere betrokken bij de bevrijding van Eindhoven, Tilburg en Den Haag.
Na de korte geschiedenisles gaan we door met de Nederlandse les. Want hoe zit dat ook alweer met samenstellingen met een naam? Simpel: die schrijven we gewoon aaneen. Een lamp van Philips is dus een 'Philipslamp'. Eventueel mag je een streepje gebruiken om de naam er wat duidelijker uit te laten komen: 'Philips-lamp'. Als er een spatie in de naam zit, blijft die in de samenstelling behouden. Zo wordt een lid van de Tweede Kamer een 'Tweede Kamerlid'. Ook hier geldt weer dat je best een streepje mag gebruiken voor de duidelijkheid: 'Tweede Kamer-lid'. Een brigade die naar Prinses Irene genoemd is, heet dus eigenlijk de 'Prinses Irenebrigade' of 'Prinses Irene-brigade'. Ze hebben er destijds echter voor gekozen om het de 'Prinses Irene Brigade' te noemen. De brigade is in Engeland opgericht, dus misschien was men bij de keuze van de naam 'Prinses Irene Brigade' ook wel een beetje onder de Engelse invloed. Daar kun je van vinden wat je wilt, maar als iemand een naam bedenkt, hoeft hij zich niet per se aan de taalregels te houden.
Nu terug naar de straat. De Prinses Irene Brigade heeft veel goed werk gedaan, dus het is best begrijpelijk dat ze er in Wormerveer een weg naar wilden noemen. Officieel zou dat dan de 'Koninklijke Nederlandse Brigade "Prinses Irene"-weg' worden, met de naam voluit en '-weg' erachter. Ik snap wel waarom ze daar niet voor gekozen hebben. Met de korte versie van de naam wordt het de 'Prinses Irene Brigade-weg', met weer een streepje voor de duidelijkheid. In Wormerveer heeft men voor de straatnaam gekozen voor de schrijfwijze 'Prinses Irene-brigade weg'. Daarin staan precies genoeg spaties en streepjes, maar ze staan niet op de juiste plek. Misschien dat men geprobeerd heeft om de naam van de brigade volgens de spellingsregels te schrijven door er 'Prinses Irene-brigade' van te maken. Maar dan klopt de spatie voor 'weg' nog steeds niet.
Eigenlijk rest er maar één conclusie: het is gewoon een lastige straatnaam. Dat verklaart waarschijnlijk ook waarom er in Nederland zo weinig straatnamen naar de Prinses Irene Brigade zijn genoemd. Bolsward is de enige andere plaats waar ze het aangedurfd hebben. Daar hebben ze in de 'Brigade Irenelaan' de problematiek van de correcte schrijfwijze vakkundig omzeild.
